کد مطلب:312177 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:594

شهادت حضرت محسن
طرح شبهه:

آیا شهادت محسن با این سخن پیامبر كه خطاب به فاطمه زهرا (س) فرمود: تو نخستین كس از اهل بیتم هستی كه به من ملحق می شوی، در تعارض نیست؟

طبق روایت های متواتر سنی وشیعه، فاطمه رضی الله عنها نخستین فرد از اهل بیت بود كه پس از رحلت رسول خدا (ص) به آن حضرت ملحق شد.

از طرف دیگر طبق ادعای شیعه، محسن شهید، برادر حسن وحسین وپسر حضرت فاطمه علیهم السلام می باشد؛ یعنی او از اهل بیت است؛ ولی او زودتر از مادرش از دنیا رفته است.

آیا رسول الله (نعوذ بالله) اشتباه گفته است، یا اصلا محسنی در كار نبوده؟

نقد و بررسی:

این كه حضرت محسن علیه السلام به شهادت رسیده قطعی است. روایات فراوانی در كتاب های شیعه و سنی این مطلب را تأیید می كند كه انشاء الله در مقاله جداگانه ای مصادر آن از نظر خوانندگان عزیز خواهد گذشت.

و از سوی دیگر همان طور كه شما اشاره كردید، این مطلب كه حضرت زهرا نخستین كس از اهل بیت آن حضرت بود كه به رسول اكرم ملحق شد، قطعی است؛ اما چگونه می توان تعارض مورد نظر را رفع كرد، در پاسخ می گوییم:

در تمام این روایات از كلمه "اهل بیت" استفاده شده است و پیامبر می فرماید " تو نخستین كس از "اهل بیت" من هستی كه به من ملحق خواهی شد" و اهل بیت در سخن پیامبر، به كسانی اطلاق می شود كه خداوند طبق آیه تطهیر آن ها را از هر گونه رجس و پلیدی پاك كرده است و رسول خدا صلی الله علیه وآله نیز با كشیدن كساء بر سر حضرت علی، فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین علیهم السلام، در حقیقت كلمه اهل بیت را تفسیر وآن را در همین افراد منحصر كرده است.

این مطلب با بیش از هفتاد روایتی كه فقط در كتاب های اهل سنت وجود دارد، قابل اثبات است.

از این رو، كلمه اهل بیت، فقط شامل اصحاب كساء كه در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله حضور داشته اند می شود و شامل فرد دیگری از جمله، حضرت محسن، حضرت زینب و... و نیز شامل زنان پیامبر و یا هر شخص دیگری نخواهد شد.

بنابراین حضرت زهرا سلام الله علیها نخستین فرد از اهل بیت پیامبر بود كه با ضربه عمر بن خطاب به شهادت رسید و به پدر بزرگوارش ملحق شد؛ پس هیچ تعارضی وجود نخواهد داشت.

اما روایاتی كه حضرت رسول صلی الله علیه وآله به حضرت زهرا سلام الله علیها بشارت داد، از قرار ذیل است، كه به جهت اختصار فقط به چند روایت از كتاب های شیعه و سنی بسنده می كنیم:

مرحوم شیخ مفید می نویسد:

فَجَاءَتِ الرِّوَایَةُ أَنَّهُ قِیلَ لِفَاطِمَةَ (علیها السلام) مَا الَّذِی أَسَرَّ إِلَیْكِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) فَسُرِیَ عَنْكِ مَا كُنْتِ عَلَیْهِ مِنَ الْحَزَنِ وَ الْقَلَقِ بِوَفَاتِهِ قَالَتْ إِنَّهُ خَبَّرَنِی أَنَّنِی أَوَّلُ أَهْلِ بَیْتِهِ لُحُوقاً بِهِ وَ أَنَّهُ لَنْ تَطُولَ الْمُدَّةُ بِی بَعْدَهُ حَتَّی أُدْرِكَهُ فَسُرِیَ ذَلِكَ عَنِّی.

روایت چنین است كه از فاطمه سلام الله علیها پرسیده شد: رسول خدا صلی الله علیه وآله با تو چه رازی گفت كه اندوه وفات او از دلت رفت و از اضطرابت كاسته شد و صورتت برافروخته گردید؟ فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وآله به من خبر داد: "تو نخستین كس از "اهل بیت" من هستی كه به من ملحق خواهی شد و ماندن تو پس از من بطول نمی انجامد".

این خبر مرا خوشحال كرد و اندوه من برطرف گردید.

الشیخ المفید، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبی عبد الله العكبری، البغدادی (متوفای413 هـ)، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 1، ص187، تحقیق: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لتحقیق التراث، ناشر: دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع - بیروت - لبنان، الطبعة: الثانیة، 1414هـ - 1993 م.

المجلسی، علامه شیخ محمد باقر (متوفای1111هـ) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 22، ص 470، ناشر: مؤسسة الوفاء - بیروت، الطبعة: الثانیة المصححة، 1403هـ - 1983 م

ابن جریر طبری شیعی نیز می نویسد:

عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله ( علیه السلام )، قال: لما قبض رسول الله ( صلی الله علیه وآله ) ما ترك إلا الثقلین، كتاب الله وعترته أهل بیته، وكان قد أسر إلی فاطمة ( صلوات الله علیها ) أنها لاحقة به، وأنها أول أهل بیته لحوقا.

امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر هنگامی كه از دنیا رفت، دو یار و گوهر ارزنده باقی گذاشت، یكی كتاب خدا و دیگری عترت و اهل بیتش، و به فاطمه فرمود: تو به من ملحق می شوی؛ از این رو، نخستین شخص از اهل بیت كه به آن حضرت پیوست، فاطمه بود.

الطبری، الشیخ أبی جعفر محمد بن جریر بن رستم (متوفای ق4)، دلائل الإمامة، ص131، تحقیق قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة، ناشر: مركز الطباعة والنشر فی مؤسسة البعثة ـ قم، الطبعة الأولی، 1413هـ.

در كتاب های اهل سنت نیز این مطلب دیده می شود.

محمد بن اسماعیل بخاری می نویسد:

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَیْمٍ حَدَّثَنَا زَكَرِیَّاءُ عَنْ فِرَاسٍ عَنْ عَامِرٍ الشَّعْبِیِّ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ أَقْبَلَتْ فَاطِمَةُ تَمْشِی كَأَنَّ مِشْیَتَهَا مَشْیُ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَرْحَبًا بِابْنَتِی ثُمَّ أَجْلَسَهَا عَنْ یَمِینِهِ أَوْ عَنْ شِمَالِهِ ثُمَّ أَسَرَّ إِلَیْهَا حَدِیثًا فَبَكَتْ فَقُلْتُ لَهَا لِمَ تَبْكِینَ ثُمَّ أَسَرَّ إِلَیْهَا حَدِیثًا فَضَحِكَتْ فَقُلْتُ مَا رَأَیْتُ كَالْیَوْمِ فَرَحًا أَقْرَبَ مِنْ حُزْنٍ فَسَأَلْتُهَا عَمَّا قَالَ فَقَالَتْ مَا كُنْتُ لِأُفْشِیَ سِرَّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حَتَّی قُبِضَ النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَسَأَلْتُهَا فَقَالَتْ أَسَرَّ إِلَیَّ إِنَّ جِبْرِیلَ كَانَ یُعَارِضُنِی الْقُرْآنَ كُلَّ سَنَةٍ مَرَّةً وَإِنَّهُ عَارَضَنِی الْعَامَ مَرَّتَیْنِ وَلا أُرَاهُ إِلا حَضَرَ أَجَلِی وَإِنَّكِ أَوَّلُ أَهْلِ بَیْتِی لَحَاقًا بِی فَبَكَیْتُ فَقَالَ أَمَا تَرْضَیْنَ أَنْ تَكُونِی سَیِّدَةَ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَوْ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ فَضَحِكْتُ لِذَلِكَ.

عائشه می گوید: فاطمه كه راه رفتنش همانند پدرش بود، وارد بر رسول خدا (ص) شد، فرمود: خوش آمدی دخترم، او را سمت چپ یا راستش نشاند، سپس آهسته سخن گفت، فاطمه گریه كرد، گفتم: چرا گریه می كنی؟ بار دیگر سخنی آهسته گفت، فاطمه خندان شد، تا آن روز خوشحالی و اندوه را این چنین نزدیك به هم ندیده بودم، از فاطمه علت را جویا شدم، گفت: سرّ پیامبر خدا را افشا نمی كنم. پس از فوت رسول خدا (ص) پرسیدم، گفت: پدرم فرمود: جبرئیل هر سال یك مرتبه قرآن را بر من عرضه می كرد؛ ولی امسال دو مرتبه آن را بر من عرضه كرده است، گویا اجل و مرگ من نزدیك است و تو دخترم نخستین كسی هستی كه به من ملحق خواهی شد، اینجا بود كه گریه كردم، فرمود: آیا دوست نداری كه سرور زنان بهشتی یا زنان مؤمن باشی، به این جهت خندیدم.

البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله (متوفای256هـ)، صحیح البخاری، ج 3، ص 1326، ح3426، تحقیق د. مصطفی دیب البغا، ناشر: دار ابن كثیر، الیمامة - بیروت، الطبعة: الثالثة، 1407هـ - 1987م.

و نیز طبرانی در معجم كبیر خود می نویسد:

عن عَائِشَةَ قالت قلت لِفَاطِمَةَ بنتِ رسول اللَّهِ صلی اللَّهُ علیه وسلم رَأَیْتُكِ أَكْبَبْتِ علی النبی صلی اللَّهُ علیه وسلم فی مَرَضِهِ فَبَكَیْتِ ثُمَّ أَكْبَبْتُ علیه ثَانِیَةً فَضَحِكَتِ قالت أَكْبَبْتُ علیه فَأَخْبَرَنِی أَنَّهُ مَیِّتٌ فَبَكَیْتُ ثُمَّ أَكْبَبْتُ علیه فَأَخْبَرَنِی أَنِّی أَوَّلُ أَهْلِ بَیْتِهِ لُحُوقًا بِهِ وَأَنِّی سَیِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ إِلا ما كان من مَرْیَمَ بنتِ عِمْرَانَ فَضَحِكَتُ.

عائشه می گوید: به فاطمه دختر رسول خدا (ص) گفتم: در بیماری پدر، خودت را روی بدنش افكندی و گریه كردی، بار دیگر آن را تكرار كردی؛ ولی خندیدی، فرمود: دفعه اول خبر از مرگش داد گریه كردم، دفعه دوم فرمود: تو نخستین فرد از اهل بیت من هستی كه به من ملحق می شوی وتو سرور زنان بهشتی هستی.

الطبرانی، سلیمان بن أحمد بن أیوب أبو القاسم (متوفای360هـ)، المعجم الكبیر، ج 22، ص 419، تحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، ناشر: مكتبة الزهراء - الموصل، الطبعة: الثانیة، 1404هـ - 1983م.

نتیجه:

هیچ تعارضی میان شهادت حضرت محسن علیه السلام و روایتی كه رسول خدا صلی الله علیه وآله به حضرت زهرا سلام الله علیها بشارت می دهد كه تو نخستین كس از اهل بیت من هستی كه به من ملحق می شوی، وجود ندارد؛ چرا كه "اهل بیت" در لسان رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فقط بر پنج نفر اطلاق می شود كه حضرت محسن علیه السلام جزء آن پنج نفر نیست.